Achter mijn huis staat eenopenbaar bankje dat uitkijkt over een meertje. Vanuit mijn woonkamerraam kan ik het zien. Haast niemand gaat op dat bankje zittenalhoewel er een wandelpad vlak langsheen loopt.

Het bankje was deuiteindelijke reden waarom ik viel voor dit huis. Het is een magischeplek. Het uitzicht is er nooit hetzelfde: afhankelijk van het weer ishet water spiegelglad en reflecteert het kleinste sprietje, of degolven zijn zo donker en wild dat ze over de bank heen spatten. 'sAvonds gaat de zon onder boven het meer en kleurt niet alleen delucht maar ook het water. En op een onbewolkte nacht is de hemelbezaait met sterren en voel ik mijn nietigheid als mens in hetuitgestrekte universum.

Vanochtend wandelde ik metgebogen hoofd diep in gedachten over het pad langs het meer. Toen ikterug kwam verscheen het bankje in mijn zichtveld als een oudevriend. Het fluisterde “Kom eventjes hier zitten lieverd. Kijk! Kanje werkelijk Zien?” Opnieuw ontwaakte ik tot de feiten: ik ben dezeleegte, bezet door niemand. Ik ben ook dit fantastische uitzicht, vanmijn voeten in het gras tot het riet aan de waterkant, het meer en deimmense lucht erboven. Zachtjes kabbelt het water. Een schare vogelsvliegt over. In de verte roept een meerhoentje. Mijn gedachtenstemmen onmiddellijk in.

Previous Next

"Bereik de Bron en over de rest hoef je je niet te bekommeren.'" (Yang Shan Hui Shi)

Decennia geleden, in een moeilijke periode, zocht ik een uitweg uit de kluwen van pijnlijke emoties waarin ik verstrikt was. Zo begon mijn spirituele zoektocht. In therapie leerde ik dat gedeeld leed half leed is. Bij mijn leraar leerde ik me te openen in het moment en ervoer de Stilte of Leegte. En later, bij God's gratie, versmolt het 'ik' een aantal keren met het universum: ik was het licht van de kosmos zelf. Natuurlijk dacht ik dat deze piekervaringen de kroon op mijn zoektocht waren en dat het de bedoeling was dat ik dit permanent zou voelen.

Toen kwam de nacht. Eerlijk moest ik mijzelf bekennen dat ik even weinig wist als aan het begin van de reis en dat ik er niet beter op was geworden ondanks alles wat ik had geleerd. De poten werden onder mijn spirituele stoel vandaan geslagen. De jarenlange investeringen van tijd, geld, bloed, zweet en tranen hadden tot niets geleid. Ik was terug bij 'af' maar nu zonder enige notie van richting of doel. Ik tastte in het duister.

Na verloop van tijd verscheen uit de donkerte eerst 'nederigheid'. Ik realiseerde dat ik geen superieur spiritueel wezen was beter dan enig ander. Toen dook er 'dankbaarheid' op, dankbaar voor de doodgewone dingen: een kop warme thee, een vriendelijk woord in de supermarkt. Daarna kwam de opluchting: het simpele zien en aanvaarden van dit moment 'Zoals-Het-Is'. Het was een nieuw openen maar nu op kleine, kalme en koele wijze naar alles om me heen. Alles was anders maar ik begreep er weinig van.

In Douglas Harding' boek 'The Hierarchy of Heaven and Earth', een meesterwerk gebaseerd op de vraag 'wie ben ik', herkende ik mijn reis. Hij beschrijft hoe het universum zoals ik het waarneem is als een gelaagde ui. Vanuit de leegte hier verschijnt mijn lichaam. Ik ben respectievelijk een vrouw, Amsterdamse, Nederlander, Europeaan. Ik ben een Aardling in ontmoeting met de buren van Mars. En de wereld stopt niet bij deze planeet want nergens is een grens te bekennen. Zo ben ik vervolgens de zon, het zonnestelsel, een ster en mijn sterrenstelsel tot zover als mijn blik kan reiken. Wat ik zie BEN ik en ik zoom in een oogwenk in en uit door mijzelf. Ik heb nooit anders gedaan; ik heb er alleen nooit bij stil gestaan.

Hoe relateert dit gegeven aan mijn eigen zoektocht? In mijn spirituele ijver en ambitie had ik me als bewustzijn verder en verder geopend, ver voorbij de huid van mijn lichaam. Ik had de ladder beklommen door mijn verticale gelaagdheid tot waar ik ster ben onder de sterren. Daar aan het firmament gelden andere wetten van tijd en afstand en het gevolg was een extatische piek ervaring van enorme expansie.

Maar, schrijft Harding, dit is niet het eindpunt van mijn reis. Lucifer vloog op naar de zon, verbrandde zijn vleugels en stortte neer. Na de piek komt de implosie: de terugkeer tot de Bron. Terug naar het Niets, naar de Leegte hier in de kern, waar geen euforie, beweging of vooruitgang is. Vergeleken met de top is dit een doodse en richtingloze woestijn.

Alleen vanuit de leegste Leegte kan de phoenix herrijzen, als bewustzijn van het Geheel. Alleen de Leegte kan het Geheel bevatten want Leegte sluit niets uit; het heeft immers geen voor of afkeur. Leegte ziet Alles-Wat-Is zoals het is: een zich voortdurend veranderend schouwspel boordevol kleur, geluid, sensaties, gevoelens en gedachten. Leegte omvat het gehele Alles en is daarmee vol-ledig. En volledigheid is vervulling.

Wie de Leegte scheidt van haar Vulling ontkent de tweezijdige realiteit. Yang Shan Hui Shi (zie boven) verkiest alleen de Leegte. Mirabai (zie beneden) weet: ik ben ook Alles wat in Leegte verschijnt. Ik ben dit lichaam, ik ben jou, ik ben alle dingen en het totaal. Daarmee is ze Vulling en Vervulling en leeft het simpelweg zo:

"Voor ik in slaap viel gisteravond lag ik wakker en vroeg me af:
Wat heb ik bereikt vandaag ~ rondslenterend met Zijn Naam op mijn lippen?
Dus nam ik iedereen in gedachten voor wie ik aardig was geweest
en dat was voor Alles wat ik had gezien.
Ik noem dat ~ een buitengewoon productieve dag!"

Karin M Visser, november 2015

Nog bedankt voor de experimentendag, met dubbel-zinnige ervaringen.

De dag heeft mij geïnspireerd tot dit gedicht:

Ergens tussen tijd en tijdloosheid
voorbij de wetten van de wetenschap
voorbij de dogma’s van ’t geloof
voorbij mijn eigen logica
voorafgaand aan mijn wetend bewustzijn -
als een droom ….
als een droomloze droom ….
als een droom, niet wetend dat hij droomloos droomt …. -
verschijnverdwijnt mijn ik, mijn woordloos voelen
verschijnverdwijnt mijn tijd, mijn woordloos leven
verschijnverdwijnt mijn woordloos opgaan, blinken en verzinken

en in dit conti-nu en grenzeloos begrensd
onmetelijk en tomeloos getemd
tot aan zijn eind aan één stuk door en door
moeizaam lijdend, moeiteloos genietend
verdwijnverschijnend heden

klopt mijn hart, stralen mijn ogen
voor Jou
klopt jouw hart, stralen jouw ogen
voor Mij

het is de Ander
waarin de zin van mijn en jouw tijd en tijdloos heden
eeuwig en lichtend verschijnt

Jaap Lont, 14 Juni 2015

Previous Next

Een artikel voor het tijdschrift 'Inzicht' over het thema 'Kunst en schoonheid als weg'

Khing, een meesterlijk houtsnijder, maakte een klokkenstoel van edel hout. Toen het klaar was, was iedereen verbluft en zei dat het werk van bovennatuurlijke schoonheid was. Prins Lu vroeg aan de meester houtsnijder: “Wat is je geheim?”

Khing antwoordde: “Ik heb geen geheim; ik ben maar een werkman. Het ging zo: Toen ik begon te denken aan uw opdracht lette ik op mijn geest, en liet die niet afdwalen naar dingen die niet ter zake deden. Ik vastte om mijn gemoed tot rust te brengen. Na drie dagen vasten was ik geld en succes vergeten. Na vijf dagen was ik lof of kritiek vergeten. Na zeven dagen was ik mijn lichaam en ledematen vergeten.

“Alle gedachten aan Uwe Hoogheid en het hof waren vervaagd. Alles wat me van het werk kon afleiden was verdwenen. Ik was gefocust op één enkele gedachte: de klokkenstoel.

“Toen ging ik naar het bos om de bomen in hun natuurlijke staat te zien. Toen de juiste boom voor me opdook verscheen de klokkenstoel erin, duidelijk, zonder enige twijfel. Alles wat ik moest doen was mijn handen uit de mouw te steken en beginnen...”

Waar is de bron van creativiteit? Khing, een creatie van Chuang Tzu, kende de weg. Hij had alleen wat hulpmiddelen nodig om uit zijn gebruikelijk bewustzijn te komen waarin zijn gedachten draaiden om meer wereldse zaken. Hij wist dat hij 'uit de weg' moest gaan, zodat zijn Oog geopend was en hij de ware boom kon herkennen. Dan zouden zijn vaardige handen vanzelf de rest doen.

Alle grote kunstenaars kennen die zeldzame momenten waarop ze boven zichzelf uitstijgen en ruimte maken voor een creatieve vonk die rechtstreeks uit de Bron schijnt te komen; een impuls die hun hand of lichaam in beweging zet om iets tot stand te brengen waar ze later zelf van staan te kijken. 'Het was niet ik die het deed', zeggen ze dan.

Af en toe speel ik piano. Het moeilijkste stuk waarvan ik ooit vier bladzijden kon spelen en er toen een slim eindakkoord aan breide, was Claire de Lune. Maanden en maanden oefende ik op de moeilijke loopjes van de linker hand. Het stuk was zo mooi dat ik volhield. Toen kwam die ene keer, dat ik begon te spelen en de muziek moeiteloos begon te stromen. Ik kan me de gewaarwording en verbazing nog herinneren: 'ik' viel weg, er was alleen nog een wonderschone melodie die ergens anders vandaan leek te komen. Later kon ik de magie door wilskracht niet meer herhalen.

Mijn vingers zijn nu te ongeoefend om dat 'wegvallen' te mogen ervaren, en het is niet meer nodig. Ik heb andere wegen ontdekt om tot dezelfde Oorsprong te komen. De kortste en meest directe weg die ik ken is het Eén meter pad van Douglas Harding. Het hulpmiddel is mijn eigen hand. Ik wijs om me heen en benoem alle dingen die ik daar zie. Dan wijs ik naar mijn eigen gezicht. Ik zie mijn vinger maar waar wijst die naar? Ik heb geen idee wat ik hier zie; ik kan het niet benoemen. Ik zie eigenlijk niets. Niets hier en ontelbare dingen daar. Een woordeloze en mysterieuze Leegte hier en de kakelbonte wereld die er onlosmakelijk in verschijnt. Is deze leegte hier niet als een Canvas waarop mijn hele beleving van dit moment zich afspeelt? Alles wat ik zie en hoor, maar ook wat ik voel en denk?

Ben ik niet zelf de kunstenaar? Een Kunstenaar die op voor haar zelf onbegrijpelijke wijze de wereld creëert? Ben ik niet ook de Schepper achter de schermen, die het Al-één zijn zat is, en wel eens iets mee wil maken? Die op grootse wijze op avontuur gaat en vrienden voortbrengt om dat mee te delen? Die miraculeus zintuigen en sensaties tevoorschijn tovert?

Is dit leven met alles erop en eraan niet een ontdekkingsreis die mijn stoutste fantasieën te boven gaat? Hoe had ik anders geweten wat het betekent om verlies te voelen, of verveling, of een ander liefhebben? Had ik dit wel en wee willen missen voor een staat van onbestemde en oneindige bliss? “Lieverd oh lieverd, je bent God verkleed”, fluistert Hafiz, en “De verschijning van deze wereld is een briljante Tover Truc, alhoewel het een zaak is van Niets tot niets.”

Tovenaar, Truc en Wonder: dat is wat we zijn. Welke creativiteit gaat dat te boven? Wat een blijdschap als deze handen iets moois maken. Maar groter nog de blijdschap dat ze er zijn. Dat ze mijn pen en koffie vasthouden, dat er smaak is en er iets gelezen kan worden. De blijdschap om, zoals De Caussade zegt, “mezelf te geven aan mijn Oorsprong als een glad, schoon canvas, zonder zorgen over wat erop geschilderd wordt en alleen de streek te voelen van het penseel, elk moment weer”.

Karin M Visser, Mei 2015